Cukrzyca to podstępna choroba, która dotyka coraz większej liczby osób. Uważa się ją za schorzenie cywilizacyjne. W dużej części przypadków za jej powstanie odpowiada prowadzenie niezdrowego stylu życia. Sprawdź, jakie objawy mogą wskazywać na cukrzycę i jakie badania pozwalają potwierdzić diagnozę.
Jakie są początkowe objawy cukrzycy?
Cukrzycę określa się jako grupę chorób metabolicznych, dla których typowe jest występowanie hiperglikemii (podwyższonego poziomu glukozy we krwi) w wyniku zaburzeń wydzielania i/lub działania insuliny (hormonu, który metabolizuje węglowodany). Utrzymująca się długotrwale hiperglikemia jest czynnikiem ryzyka wielu nieprawidłowości w stanie zdrowia, w tym zwłaszcza w obrębie oczu, serca i naczyń krwionośnych, nerek, nerwów.
Zanim jednak dojdzie do ich rozwoju, osoby, u których istnieje ryzyko występowania cukrzycy, zgłaszają następuje dolegliwości:
- wielomocz – wzmożone oddawanie moczu (nasilona diureza),
- spadek masy ciała bez konkretnej przyczyny,
- wzmożone pragnienie,
- osłabienie i wzmożona senność,
- stan zapalny w obrębie narządów moczowo-płciowych,
- zmiany ropne na skórze.
Podejrzewana na ich podstawie cukrzyca potwierdzona zostaje w oparciu o szereg specjalistycznych badań.
Jak diagnozuje się cukrzycę?
Pacjent z objawami wskazującymi na cukrzycę kierowany jest na oznaczenie stężenia glukozy we krwi. To tzw. glikemia przygodna. Badanie wykonywane jest w dowolnej porze dnia, bez względu na czas ostatniego posiłku. Wartości wynoszące ≥ 200 mg/dl (≥ 11,1 mmol/l) stanowią podstawę do dalszych badań w kierunku cukrzycy.
W przypadku braku objawów hiperglikemii oraz występowania początkowych objawów cukrzycy i wyników glikemii przygodnej < 200 mg/dl (< 11,1 mmol/l) przeprowadza się badanie o nazwie glikemia na czczo. Polega ono na oznaczeniu poziomu cukru we krwi po 8–14 godzinach przerwy od ostatniego posiłku. Badanie to wykonuje się 2 razy w innych dniach. Jeśli przy obu badaniach wartości glikemii na czczo będą ≥ 126 mg/dl (≥ 7,0 mmol/l), cukrzyca zostaje zdiagnozowana. Wyniki 100–125 mg/dl (5,6–6,9 mmol/l) świadczą o nieprawidłowej glikemii na czczo, a < 99 mg/dl (3,9–5,5 mmol/l) to prawidłowe wartości.
Przy nieprawidłowych wartościach w glikemii na czczo powinno się wykonać doustny test tolerancji glukozy. Dla jego określenia używa się również skrótu OGTT (od angielskiej nazwy – oral glucose tolerance test). Badanie przeprowadza się w godzinach porannych, na czczo, po przespanej nocy, u osób wypoczętych. Polega ono na pomiarze stężenia glukozy po 2 godzinach od przyjęcia roztworu z 75 g glukozy. Wartości ≥ 200 mg/dl (11,1 mmol/l) stanowią rozpoznanie cukrzycy. Wyniki 140–199 mg/dl (7,8–11,0 mmol/l) mówią o nieprawidłowej tolerancji glukozy [1].
Lekarz w rozpoznawaniu cukrzycy może posiłkować się dodatkowymi badaniami, jak m.in.:
- badanie moczu – normy glukozy w moczu to brak jej obecności w analizowanym materiale,
- hemoglobina glikowana (HbA1c) – przedstawia wartość średniej glikemii w ciągu 3 miesięcy,
- stężenie peptydu C we krwi – ocena rezerw wydzielniczych trzustki, która produkuje insulinę,
- oznaczenie stężenia autoprzeciwciał – zlecane przy rozpoznaniu cukrzycy typu 1.
2018 Guidelines on the management of diabetic patients. A position of Diabetes Poland, “Clinical Diabetes” 2018; t. 7, nr 1.
